24 czerwca 2025 r. minęła 20. rocznica śmierci Zofii Staniszowej (1921-2005), kierownika Rzeszowskiego Oddziału Głównej Biblioteki Lekarskiej.
Urodziła się 16 października 1921 r. w Brzozowie (obecnie województwo podkarpackie). Matka, nauczycielka, ojciec, prawnik Bronisław Knap pracował w Sądzie Powiatowym w Brzozowie, a od 1924 w Grodnie, gdzie rodzina pozostawała do 1939 r. Tam Zofia ukończyła szkołę powszechną, a następnie gimnazjum humanistyczne. Z powodu wybuchu wojny nie zdołała złożyć matury. W obawie przed wywózką na Syberię rodzina Knapów wróciła do Brzozowa, gdzie w miejscowym Liceum Ogólnokształcącym, w 1945 r. zdała maturę.
Po ukończeniu kursu pedagogicznego podjęła pracę jako nauczycielka przedmiotów ogólnokształcących w średniej Szkole Rolniczej w nieodległym Haczowie, po dwóch latach przeniesiona służbowo do szkoły o podobnym profilu w Sieteszy koło Przeworska. W 1950 r., po ukończeniu kursów bibliotekarskich, podjęła pracę w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Rzeszowie, kolejno jako kierownik Działu Organizacyjno-administracyjnego, a następnie organizator Działu Instrukcyjno-metodycznego. W 1952 r. została kierownikiem samodzielnego Referatu Bibliotek i Czytelnictwa Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie, gdzie skupiała się na organizacji sieci bibliotek publicznych. W drugiej połowie 1958 r. rozpoczęła pracę w Rzeszowskim Oddziale Głównej Biblioteki Lekarskiej i równolegle podjęła zaoczne studia bibliotekoznawcze w Studium Bibliotekoznawstwa dla pracujących przy Wydziale Filozofii Uniwersytetu Wrocławskiego zwieńczone w 1961 r. uzyskaniem tytułu magistra bibliotekoznawstwa.
W Rzeszowskim Oddziale GBL uczestniczyła w budowaniu księgozbioru, katalogów i informacji o piśmiennictwie z zakresu medycyny i dyscyplin pokrewnych. Kilka lat później prace te podjęte pod jej kierownictwem, zaowocowały wypracowaniem systemu Naukowej Informacji Medycznej zaleconego przez GBL do stosowania w całym kraju, a Rzeszowski Oddział GBL był uznawany za najlepszy w Polsce. W uznaniu zasług organizacyjnych i merytorycznych w 1966 r. Państwowa Komisja Egzaminacyjna dla Bibliotekarzy Dyplomowanych przyznała jej stanowisko bibliotekarza dyplomowanego, w styczniu 1967 r. została kustoszem dyplomowanym, a kilka lat później starszym kustoszem dyplomowanym. W końcu 1985 r. odeszła na emeryturę.
W okresie czterdziestoletniej aktywności zawodowej czynnie angażowała się z działania z zakresu popularyzacji czytelnictwa oraz funkcjonowania bibliotek. Byłą wykładowcą w rzeszowskim punkcie Państwowego Ośrodka Korespondencyjnego Kształcenia Bibliotekarzy w Warszawie. Publikowała recenzje książek na łamach miejscowej prasy, z obszaru medycyny. Interesowały ją zagadnienia biblioterapii. Zainteresowana historią kultury lokalnej opublikowała kilka biogramów w Słowniku pracowników książki polskiej, a także wygłaszała referaty na posiedzeniach Komisji Historii Oświaty i Kultury Towarzystwa Naukowego w Rzeszowie w latach 1969-1990.
Należała do Związku Nauczycielstwa Polskiego, Związku Bibliotekarzy i Archiwistów Polskich, od 1 kwietnia 1955 r. była przewodniczącą Okręgu Rzeszowskiego SBP, efektywnie współpracowała z Sekcją Bibliotekarską Zarządu Okręgu ZNP w Rzeszowie. Była współautorką (z Andrzejem Jagusztynem) kalendarium działalności Okręgu Rzeszowskiego SBP w latach 1947-1997. Należała ponadto do Oddziału Rzeszowskiego Polskiego Towarzystwa Historii Medycyny oraz Koła Kombatantów przy Zarządzie Okręgu ZNP w Rzeszowie. Za działalność społeczną i zawodową odznaczona m.in.: Odznaką „Zasłużony dla Województwa Rzeszowskiego” (1970), Odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (1976) Srebrnym Krzyżem Zasługi (1977), Krzyżem Kawalerskim Odrodzenia Polski (1981), Złotą odznaka SBP, (1972), Medalem 70-lecia SBP (1979), Medalem SBP „W Dowód Uznania”(2000).
Zmarła w Rzeszowie po krótkiej chorobie 24. czerwca 2005 r. Pochowana w Rzeszowie na cmentarzu komunalnym.
M.B.
Zob. też:
Jagusztyn Andrzej: Zofia Staniszowa (1921-2005) kierownik Rzeszowskiego Oddziału Głównej Biblioteki Lekarskiej. W: Bibliotekarze Zbiorów Specjalnych. Warszawa : Wydaw. SBP, 2007, s. 62-67. (Bibliotekarze Polscy we Wspomnieniach Współczesnych ; t.10)