30 czerwca 2025 r. minęła 10. rocznica śmierci Barbary Eychlerowej (1930-2015), bibliotekarki, bibliografa (teoretyka, metodyka i praktyka), kierowniczki Zakładu Teorii i Organizacji Bibliografii w Instytucie Bibliograficznym Biblioteki Narodowej (BN).
Barbara Eychlerowa (z domu Kwasowska) urodziła się 17 października 1930 r. w warszawskiej rodzinie inteligenckiej. Ukończyła w 1948 r. Państwowe Gimnazjum i Liceum im. Tadeusza Reytana, a w 1952 r. filologię polską na Uniwersytecie Warszawskim (promotorką pracy magisterskiej była prof. Zofia Szmydtowa). W trakcie studiów, w 1950 r., rozpoczęła pracę w BN, początkowo w Biurze Katalogowym, a następnie w Pracowni Centralnie Drukowanych Kart Katalogowych. W 1953 r. ukończyła Kurs dla Samodzielnych Pracowników Bibliograficznych zorganizowany przez BN. Pracę przerwała z powodu poważnej choroby. Po dwuletniej przerwie powróciła w październiku 1956 r. do BN, z którą związała całe swoje życie zawodowe. Pracowała w Zakładzie Teorii i Organizacji Bibliografii Instytutu Bibliograficznego, gdzie w 1962 r. powierzono jej funkcję zastępczyni kierownika Zakładu. Od 1966 r. zatrudniona była na stanowisku adiunkta naukowo-badawczego. W 1972 r. przejęła po Henryku Sawoniaku kierownictwo Zakładu, które zachowała do przejścia na emeryturę w 1989 r. Z BN odeszła 31 grudnia 1995 r.
Trwały wkład Eychlerowej w bibliotekarstwo stanowią tomy wielu opracowanych lub zredagowanych przez nią (lub we współpracy) bieżących roczników „Bibliografii Bibliografii i Nauki o Książce” („Bibliografia Bibliografii Polskich” i „Polska Bibliografia Bibliologiczna), retrospektywnej kumulacji Bibliografii bibliografii polskich 1961-1970 (1992).
Była doświadczonym metodykiem i praktykiem w zakresie problematyki bibliografii specjalnych: bibliografii dziedzin i zagadnień, bibliografii bibliografii, bibliografii regionalnej, bibliografii osobowej. Wiele publikacji poświęciła zagadnieniom teoretycznym, metodycznym i organizacyjnym bibliografii regionalnej, zwłaszcza z terenów tzw. Ziem Odzyskanych. Opracowany przez nią rozdział Bibliografia regionalna i lokalna w podręczniku Metodyka bibliograficzna opublikowanym pod redakcją Heleny Hleb-Koszańskiej, Marii Dembowskiej i Henryka Sawoniaka (1960, 1963 - wyd. 2 zm.) służył pomocą nie tylko bibliografom, ale także kilku pokoleniom studentów bibliotekoznawstwa.
W obszarze zainteresowań Eychlerowej były także zagadnienia terminologii bibliotecznej i informacyjnej. Tematyka ta, w tym rewizja terminologii, ustalenia polskiej wersji nowych lub przedefiniowania starych pojęć, przewija się przez całą jej działalność naukową. Opracowała 25 definicji terminów z ich odpowiednikami obcojęzycznymi z zakresu bibliografii do Słownika terminologicznego informacji naukowej (1979). Jest ponadto autorką 20 haseł do Encyklopedii wiedzy o książce (1971).
Wniosła wkład do międzynarodowej normalizacji procesów bibliograficznych. Opracowała projekt polskiej normy Transliteracja alfabetów cyrylickich PN-N-01201:1959 na podstawie zaleceń ISO. Dostrzeżone przez nią błędy i niekonsekwencje w zaleceniach ISO znalazły się w specjalnym memoriale zawierającym uwagi do tablicy transliteracyjnej ISO R9.
Wygłaszała referaty na konferencjach krajowych i międzynarodowych, m.in. na Konferencji Bibliograficznej w Wilnie (1973), Ogólnokrajowych Naradach Bibliografów, na VIII Zjeździe Bibliotekarzy Polskich w Poznaniu (1980). Współpracowała z „Przeglądem Bibliotecznym”. Była wieloletnią członkinią Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.
Oprócz prac naukowych, Barbara Eychlerowa jest także autorką wierszy i opowiadań dla dzieci. Jedno z opowiadań pt. Wielkanocny mazurek trafiło do podręczników szkolnych i było wielokrotnie wznawiane. Wiersze dla dorosłych to głównie poezja egzystencjalna i religijna. Tomik Wiersze (1955) zachował się w rękopisie. Podobnie jak dzienniczek prowadzony przez Basię Kwasowską podczas okupacji niemieckiej od kwietnia 1940 r. do stycznia 1942 r. Obydwa te rękopisy przechowywane są przez rodzinę Kwasowskich.
Za wkład w rozwój polskiej kultury uhonorowana została w 1978 r. Srebrnym Krzyżem Zasługi, a w 1986 r. Złotym Krzyżem Zasługi.
Zmarła 30 czerwca 2015 r. w Warszawie. Pochowana została w grobowcu rodzinnym na Starych Powązkach (kwatera 84, rząd 6, grób 16).
M.Z.
Zob. też:
Nowińska Alina: Barbara Eychler (1930-2015). „Przegląd Biblioteczny” 2015, z. 3, s. 497-501
Nowińska Alina: Barbara Eychlerowa (1930-2015). W: Zostawili swój ślad. Warszawa : Wydaw. SBP, 2017, s. 54-61. (Bibliotekarze Polscy we Wspomnieniach Współczesnych ; t. 15)